Glutensiz beslenme biçimi çoğumuzun uzak olduğu bir fikir. Bir modadan çok yaşam tarzı aslında bu şekilde bir diyete sahip olmak. Ben de Glutensiz yemek yeme biçimiyle aslında New York’a taşındıktan sonra tanıştım. Burada sırf Glutensiz yemeklerin yapıldığı özel restaurantların olduğu gibi artık hemen her restaurantta bir ya da iki gluten-free seçeneğiyle karşılaşabiliyorsunuz.
Özellikle Çölyak (celiac disease)hastasıysanız Glutensiz beslenmek zorundasınız. Zaten yukarıda bahsettiğim New York restaurantlarının durumu da bu sebepten kaynaklanıyor. Amerika’da ülke genelinde Çölyak hastalığında son yıllarda çok fazla artış söz konusu. Özellikle New York gibi sağlığına, hastalığa sahip olsada olmasa da inanılmaz önem gözteren şehirlerde bu durum çok şaşırtıcı değil. Sadece restaurantlar değil, marketlerde de koca reyonların sadece glutensiz ürünlere ayrıldığını görebilirsiniz.
Peki Çölyak hastalığı nedir, gluten ile alakası nedir, neden dikkat etmek gerekir? Çölyakla Yaşam Derneği‘nin verdiği açıklamaya göre;
Çölyak Hastalığı ince bağırsağın, GLUTEN adlı proteine karşı ömür boyu süren ve kronikleşen alerjisi, hassasiyetidir. Buğday, Arpa, Çavdar ve Yulaf gibi tahıllar GLUTEN içerir. Alınan gıda, ince bağırsakta bileşenlerine ayrıştırılıp bağırsak mukozası üzerinden kana karışır. Vücudumuzun yeterince gıda alabilmesi, ince bağırsakta çok sayıda bulunan ve VİLLUS çıkıntıları olarak adlandırılan kıvrımlar tarafından sağlanır. Çölyak Hastaları glutenli yiyecekler tükettiklerinde bağırsak mukozasında alerji nedeniyle villus çıkıntıları ve kıvrımları tahrip olarak azalır ve küçülürler. Böylece bağırsak yüzölçümü gittikçe azalır ve alınan gıdalar emilemez hale gelir. Sonuçta beslenme yetersizliği, arkasından da hastalık belirtileri ortaya çıkar.
Bu konunun ne kadar ciddi olduğu hastalığın bir derneğe sahip olmasından bile anlayabilirsiniz. Türkiye gibi ekmeği her öğünde tüketen bir toplumda bu hastalığın çok bilinmemesi şaşırtıcı olduğu gibi hastalığa sahip olan kişilerde her geçen gün artış olduğu bilgisi de yadsınamaz halde.
Öte yandan Çölyak hastaları için gluten tolere edilememesi çok önemli bir sorun. O yüzden New York’taki restaurantları eğer glutensiz yemek sunuyorlarsa menülerinde, bu yemekleri ayrı kaplarda hazırlayıp, ayrı kesim tahtalarında kesip, ayrı bıçakları kullanarak hazırlarlar. Çünkü bizim göremediğimz partiküllerde gluten maddesi yemeğe geçebilir ve buna bile tolerans gösteremeyen Çölyak hastaları mevcuttur. O yüzden özellikle bu hastalığa sahipseniz dikkatiniz çok önemlidir.
Bunun dışında hastalığa sahip olmasanız da Glutensiz beslenmeyi tercih edebilirsiniz ki oldukça anlaşılabilir bir tercihtir bu. Çünkü bu hastalık doğuştan oluşmayabilir. Bazı insanlar bu hastalığa sonraki yaşlarında sahip olabiliyorlar. Hepsinden öte yüzyıllar önce insanın kullandığı buğday ile bugünkü buğday çok farklı bir yapıya sahip. Dünya nüfusu arttıkça daha fazla insana buğday yetiştirmek zorunda olan tarım sektörü tohumu daha verimli hale getirmek üzere üzerinde ne gibi değişikler yaptığını bilmek çok güç. Yani bugün yediğimiz tahılların ne kadar doğal olduğunu bilemiyoruz ve bu gibi hastalıklara daha fazla insanın yakalandığını görüyoruz.
Ayrıca Glutensiz beslenmenin hiçbir zararlı yanı olmadığı gibi oldukça lezzetli seçenkeleri de söz konusu. Hasta olsanız da olmasanızda Glutensiz yediğinizde kendinizi daha hafif ve rahat hissetmeniz olası. Aksine glutensiz beslenmeye başladığınızda vücudunuzun sindirim işlemlerini daha rahat yaptığını göreceksiniz. Özellikle bağırsak hastalarının çok daha rahat bir sindirim yaşadığını söylemek mümkün. Sadece çölyak hastaları değil ülseratif kolit hastaları (hastalığın asıl sebebi gluten maddesi olduğunu söylemek yanlıştır) da zaman zaman glutensiz beslenmeyi tercih edebiliyor.
Glutensiz (Gluten Free) beslenme ile ilgili yazılarımız ve yemek tariflerimiz sizin için burada olacak. Yazılarımızı takip etmeye devam edin.
Umarım oldukça popüler olan bu konu hakkında biraz da olsa sizi bilgilendirebilmişimdir.